کاشی جوک (جوبک) یا دوربند
کاشی جَوَک (جوبک) نوعی کاشی لعابدار با ابعاد معمول 1.5*1.5*20 یا 3*3*20 یا 4*4*20 سانتیمتر است که در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود که به‌صورت ساده، جناغی و هفت‌رنگی تولید می‌شود.
موارد کاربرد جوک‌ها را می‌توان در حاشیه کتیبه‌های کاشی‌های خشتی (هفت‌رنگ)، معرق و یا حاشیه کتیبه‌های آجری استفاده کرد.
یکی دیگر از موارد پرکاربرد کاشی جوک، استفاده از آنها در کاربندی‌ها مختلف از جمله مقرنس، یزدی‌بندی، رسمی‌بندی و کاسه سازی اشاره کرد.
جوک‌ها می‌تواند یک دَم (یک رو کاشی – یک‌جهت کاشی) یا دو دَم (دونبش کاشی) یا سه دَم (سه‌نبش کاشی) ساخته شود که هر کدام از اینها در بخش‌ها و عناصر مختلفی از معماری ایرانی به کار برده می‌شود.
به طور مثال کاشی یک دم را می‌توان در حاشیه آجرکاری‌ها یا بند گره چینی استفاده کرد. کاشی دو دم که پرکاربردترین نوع جوک است را می‌توان در حاشیه کتیبه‌ها و کاربندی از نوع رسمی‌بندی استفاده کرد. کاشی جوک سه دم در کاربندی‌ها از نوع کاسه سازی به‌عنوان شاه قالب اصلی استفاده می‌شود.
در لعاب جوک‌ها از طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی استفاده می‌شود که از پرکاربردترین آنها می‌توان به جوک ساده فیروزه‌ای یا لاجورد و یا جوک جناغی (ترکیب رنگ‌های سفید و لاجورد) اشاره کرد.
در معماری ایرانی از طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی در کاشی جوک استفاده شده است و می‌توان تنوع زیادی را در این نوع کاشی مشاهده نمود. از این طرح‌ها می‌توان به جوک‌های اسلیمی دار و جوک‌های جناغی دورنگ مشکی و زرد صفوی (نارنجی) اشاره کرد.
اسامی کاشی‌ها مانند بسیاری از اصطلاحات معماری، در مناطق مختلف کشور عزیزمان ایران ممکن است تفاوت داشته باشد. برای نمونه مردم در یک شهر ممکن است جوک را چفت بنامند درحالی‌که در شهری دیگر به آن دوربند بگویند؛ این نام‌گذاری‌ها اغلب به دلیل تاریخچه و فرهنگ محلی ایجاد شده است.
کاشی جوک به‌عنوان یک عنصر هنری و معماری مهم همچنان در بناهای فاخر با معماری اصیل ایرانی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این کاشی‌ها با طراحی زیبا و خاص جلوه‌ای بی‌نظیر به فضا می‌بخشد و جز اساسی از تاریخ معماری این سرزمین است.
از جاذبه‌های معماری سنتی تا ساختمان‌های امروزی، کاشی جوک همچنان به‌عنوان نمادهای فرهنگی و هنری ایران به شمار می‌رود.
کاشی جوک یکی از جالب‌ترین انواع کاشی‌ها است که در لعاب آن از قلع و سرب برای پایداری و استحکام لعاب استفاده می‌شود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.